Wat doet stress met je lichaam (en geest)?

Stress hoeft geen probleem te zijn. Zolang je momenten van stress maar afwisselt met ontspanning. Doe je dat niet, dan vergiftig je je lichaam met stresshormonen. Met allerlei emotionele en lichamelijke klachten als gevolg. Met ademhalingsoefeningen geef je je lichaam tijd om te herstellen en creëer je rust in je lichaam en hoofd.

Alarmfase 1: adrenaline

Bij stress of angst slaat je lichaam direct alarm door het hormoon adrenaline aan te maken. Je hartslag versnelt, je bloeddruk gaat omhoog en je longen verwijden zich. Ook maakt je lever brandstof aan voor je spieren. Je gaat sneller ademhalen en je pupillen worden groter.

Alarmfase 2: cortisol

Na de alarmfase komt er cortisol vrij, dat de schadelijke effecten van adrenaline compenseert. Het compenseert het verlies van energie die de adrenaline veroorzaakt. Ook vermindert cortisol je afweermechanisme. Want de energie die daarvoor nodig is, is nu even nodig om de stress aan te kunnen. Cortisol zorgt ervoor dat je op langere termijn het hoofd kunt bieden aan een bedreigende situatie. Adrenaline en cortisol zorgen samen dus voor een enorme energieboost.

Met dank aan onze voorouders

Dat ons lichaam zo reageert op stress en angst, is te danken aan onze voorouders. Die hadden de energie nodig om bij gevaar snel in actie te komen: om te vechten of te vluchten. Tegenwoordig zouden we het vast prima redden zonder deze hormonen, maar ons lichaam reageert nog steeds op dezelfde manier op stressvolle situaties.

Na stress volgt herstel – als het goed is

Je lichaam krijgt heel wat te verduren als het even spannend wordt. Dat is niet erg, zolang je jezelf ook de mogelijkheid geeft om hiervan te herstellen. Het adrenalineniveau daalt dan vanzelf weer. Maar sluimert de stress voort, dan stelt ons lichaam zich in op hogere waarden van stresshormonen. Je zet je thermostaat als het ware te hoog in. Ook in rust bereidt je lichaam zich dan voor op vechten of vluchten en blijft het cortisol aanmaken. Gevolg: vermoeidheid, slaapstoornissen, concentratie- en geheugenproblemen, lichamelijk klachten, gejaagdheid en depressie.

Rustig ademen voor snel herstel

Natuurlijk is het bij langdurige stress of een burn-out het belangrijkst om orde in je leven te scheppen. Zowel privé als op je werk. Hier kom ik een andere keer nog op terug. Op korte termijn kun je met je ademhaling al veel bereiken. Want door rustig te ademen verbeter je je hartslag en creëer je rust in je lichaam en je hoofd.

Ademhalingsoefening

Elke dag een ademhalings- of ontspanningsoefening doen geeft je lichaam de kans om zich te herstellen van de stress van die dag. Je lichaam leert zuiniger om te gaan met zijn energie en ook mentaal word je fitter. Je maakt al een goede start door een paar keer per dag even stil te staan bij je ademhaling. Bijvoorbeeld op het werk:

• Leun achteruit op je bureaustoel (doe alsof je hard aan het nadenken bent) en zet beide voeten stevig op de grond.
• Voel je rug tegen de rugleuning. Laat je schouders omlaag zakken.
• Adem rustig in door je neus. Laat je adem lekker laag in je buik zakken als je inademt.
• Houd je adem even vast en laat je adem rustig uit je mond ontsnappen.

Doe dit ’s avonds op de bank ook nog eens. Of vlak voor het slapen gaan in je bed. En als je je op je werk bekeken voelt op je bureaustoel: op de wc ziet niemand je.