Geluk is niet alles

Wie wil er niet lang en gelukkig leven, zoals in sprookjes. Maar wat is geluk eigenlijk? Voor veel mensen hangt geluk samen met een betekenisvol leven. En soms houden die twee ook daadwerkelijk verband met elkaar, zo blijkt uit een grootschalige enquête van de Amerikaanse psycholoog Roy Baumeister. Maar je kunt ook heel gelukkig zijn zonder een betekenisvol leven te hebben. En andersom: je hebt een betekenisvol leven, maar bent niet gelukkig.

Geluk en zingeving gaan niet altijd samen op

Gelukkig zijn en een betekenisvol leven leiden, hebben veel overlap. Zo verhogen de volgende factoren beide: je verbonden voelen met anderen, productief zijn, je niet vervelen, met anderen samen zijn. Maar wat je gelukkig maakt, leidt vaak niet tot meer zingeving. En vice versa gaat die vlieger ook op, zo blijkt uit onderzoek van Baumeister. Hij heeft bijna 400 Amerikaanse volwassenen gevraagd naar wat hen gelukkig maakt en welke factoren bijdragen aan een betekenisvol leven. Wat blijkt: bij geluk draait het om je eigen behoeften (nemen), terwijl bij betekenisgeving de behoeften van anderen centraal staan (geven).

Wat maakt gelukkig?

Oké, even wat resultaten. De volgende factoren dragen volgens het onderzoek bij aan het geluksgevoel, maar geven niet per se betekenis aan je leven:

• de overtuiging dat het leven gemakkelijk en plezierig is en niet te veel lastige gebeurtenissen kent
• een goede gezondheid
• algemeen welbevinden
• genoeg geld hebben om te kopen wat je wilt
• een ‘nemer’ zijn
• veel positieve gebeurtenissen

En wat geeft je leven betekenis?

Wil je een betekenisvol leven, dan helpen de onderstaande factoren. Ze dragen bij aan zingeving, maar niet per se aan geluk (of verlagen het geluk zelfs):

• een ‘gever’ zijn
• behulpzaam zijnveel negatieve gebeurtenissen meegemaakt hebben
• veel stress, zorgen maken
• reflectie op problemen en uitdagingen uit het verleden
• activiteiten die gericht zijn op anderen: cadeaus voor anderen kopen, voor je kinderen zorgen, discussiëren
• jezelf waardering geven voor wat je hebt bereikt
• jezelf zien als verstandig en creatief

Een kwestie van geven of nemen

Al met al lijkt het onderzoek uit te wijzen dat geluk vooral gaat om het krijgen van wat je wilt en nodig hebt. Geluk speelt zich af in het heden, staat los van andere momenten en is zelfgericht. Je leven wordt pas betekenisvol door dingen te doen die een uiting zijn van jezelf, van je belangrijkste waarden en thema’s. Vooral goede dingen doen voor een ander geeft betekenis aan het leven. Hoe meer mensen stilstaan bij het verleden en de toekomst, hoe meer zingeving ze ervaren. Dit gaat echter ten koste van hun geluk. Andersom geldt hetzelfde: hoe meer mensen stilstaan bij het heden, hoe gelukkiger ze zijn.

Duurzaam welbevinden

Een gelukkig mens leeft een zorgeloos leven in het heden, waarin behoeften snel bevredigd worden. Dat klinkt nogal oppervlakkig en individualistisch. Verbanden leggen tussen verleden en toekomst en je meer richten op anderen zorgt voor een groter gevoel van zingeving. Daarmee is zingeving veel duurzamer dan geluk. Baumeister: “What the study teaches us is that it’s important to meet one’s needs and desires, but doing things for others may be more beneficial to our long term well being. At very least, putting more time into giving rather than taking expresses our humanity—and shows that living a good life is about more than just being happy.”

Wat doet jou sprankelen?

Gelukkig zijn is dus niet alles. Het is belangrijk, maar niet het belangrijkste. Natuurlijk blijft het ook allemaal een kwestie van definitie. Wat ik zelf belangrijk vind, is dat ik blijf nadenken over wat mijn leven waardevol maakt en zinvol. En jij? Wat doet jou van binnen echt sprankelen? Welke waarden en normen vormen jouw basis? En welke (levens)doelen volgen daaruit voor de korte en lange termijn? Tot slot: vraag jezelf eens af wat het leven van jou vraagt, in plaats van je af te vragen wat jij van het leven vraagt.

Foto: Toa Heftiba on Unsplash